6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
28 Kasım 2013 tarihinde tüketici haklarıyla ilgili olarak “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun” yayımlandı. Kanun bu tarihte yayımlandı ancak yürürlüğe 6 ay sonra 28 Mayıs 2014’te girdi.
İlk Tüketici Yasası 1995’te
Tüketici Hakları, alışverişin, ticaretin yapıldığı her yerde olması gereken temel haklardan biridir. Alım ya da satım yapılırken tarafları mağdur etmeyecek şekilde kuralların belirlenmesi açısından tüketici haklarına ihtiyaç vardır. Bu kapsamda ülkemizde tüketici haklarına yönelik ilk çalışma 8 Eylül 1995 tarihinde yapıldı. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yürürlüğe girdi. Bu yasa tüketicinin korunmasına yönelik yapılan ilk yasa olmakla birlikte bu alandaki boşluğu da doldurdu.
Gelişen teknoloji, tüketim alışkanlıklarının da değişmesine neden oldu. Son yıllarda e-ticaret siteleri ve internet üzerinden yapılan satışlar arttı. Tüketicilerin buradan alışveriş yapma oranları her geçen yıl artarken 4077 Sayılı yasanın yerine günümüz şartlarına daha uygun ve kapsamlı tüketiciyi koruyan bir yasa hazırlandı.
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 28 Kasım 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Ancak yürürlüğe 6 ay sonra 28 Mayıs 2014’te girdi. Yeni yasa, sade ve anlaşılır biçimde yazılırken, tüketiciyi de önceki yasaya göre daha korunur hale getirdi. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 9 bölümden ve 88 maddeden oluşmakta. Yasa üzerinde, yürürlüğe girdiği 28 Mayıs 2014 tarihinden bu yana 18 kez düzenleme yapıldı.
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Önemli Maddeleri
Madde 7- (1) Sipariş edilmeyen malların gönderilmesi ya da hizmetlerin sunulması durumunda, tüketiciye karşı herhangi bir hak ileri sürülemez. Bu hâllerde, tüketicinin sessiz kalması ya da mal veya hizmeti kullanmış olması, sözleşmenin kurulmasına yönelik kabul beyanı olarak yorumlanamaz. Tüketicinin malı geri göndermek veya muhafaza etmek gibi bir yükümlülüğü yoktur.
Madde 8- (1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
(2) Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
Madde 13- (1) Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.
Madde 17- (1) Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir.
Madde 18- (1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
Madde 22- (1) Tüketici kredisi sözleşmesi, kredi verenin tüketiciye faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında ödemenin ertelenmesi, ödünç veya benzeri finansman şekilleri aracılığıyla kredi verdiği veya kredi vermeyi taahhüt ettiği sözleşmeyi ifade eder.
Madde 24- (1) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
Madde 51- (1) Paket tur sözleşmesi, paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından aşağıdaki hizmetlerden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu fiyatla satıldığı veya satımının vaat edildiği ve hizmetin yirmi dört saatten uzun bir süreyi kapsadığı veya gecelik konaklamayı içerdiği sözleşmelerdir. a) Ulaştırma b) Konaklama c) Ulaştırma ve konaklama hizmetlerine bağlı olmayan başka turizm hizmetleri.
Madde 54- (1) Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması; etiket konulması mümkün olmayan hâllerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur.
Madde 54 - (2) Etiket, tarife ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır.
Madde 56- (1) Üretici ve ithalatçılar, tüketiciye yönelik üretilen veya ithal edilen mallar için içeriği yönetmelikle belirlenen bir garanti belgesi düzenlemek zorundadır. Bu belgenin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumluluğu satıcıya aittir. (2) Garanti süresi malın teslim tarihinden itibaren başlamak üzere asgari iki yıldır. Ancak, özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları Bakanlıkça başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.
Madde 61- (3) Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılamaz.
Madde 66- (1) Bakanlık, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezlerinde ve yeterlilik şartları yönetmelikle belirlenen ilçe merkezlerinde en az bir tüketici hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
Madde 79- (1) Gıda ürünü olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil, koku, renk, görünüm, ambalaj, etiket, hacim veya boyutları nedeniyle olduklarından farklı görünen ve bu sebeple tüketiciler, özellikle çocuklar tarafından, gıda ürünleriyle karıştırılarak tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atan ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı yasaktır.
9 kısım 9 madde ve 88 maddeden oluşan 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun bölüm ve madde sıramaları şu başlıklar halindedir:
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Kapsam
Tanımlar
İKİNCİ KISIM
Genel Esaslar
Temel ilkeler
Tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar
Satıştan kaçınma
Sipariş edilmeyen mal veya hizmetler
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ayıplı Mal ve Hizmetler
BİRİNCİ BÖLÜM
Ayıplı Mallar
Ayıplı mal
Ayıplı maldan sorumluluk
İspat yükü
Tüketicinin seçimlik hakları
Zamanaşımı
İKİNCİ BÖLÜM
Ayıplı Hizmetler
Ayıplı hizmet
Ayıplı hizmetten sorumluluk
Tüketicinin seçimlik hakları
Zamanaşımı
DÖRDÜNCÜ KISIM
Tüketici Sözleşmeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Taksitle Satış
Taksitle satış sözleşmeleri
Cayma hakkı
Temerrüt
Erken ödeme
Diğer hususlar
İKİNCİ BÖLÜM
Tüketici Kredileri
Tüketici kredisi sözleşmeleri
Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü
Cayma hakkı
Faiz oranı
Sözleşmede değişiklik yapılması
Erken ödeme
Temerrüt
Sigorta yaptırılması
Bağlı krediler
Diğer hususlar
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Konut Finansmanı
Konut finansmanı sözleşmeleri
Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü
Temerrüt
Bağlı krediler
Faiz oranı
Erken ödeme
Sigorta yaptırılması
Diğer hususlar
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ön Ödemeli Konut Satışı
Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri
Şekil şartı
Teminat
Cayma hakkı
Konutun teslimi
Sözleşmeden dönme
Diğer hususlar
BEŞİNCİ BÖLÜM
Diğer Tüketici Sözleşmeleri
İş yeri dışında kurulan sözleşmeler
Mesafeli sözleşmeler
Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler
Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
Paket tur sözleşmeleri
Abonelik sözleşmeleri
Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon uygulamaları
BEŞİNCİ KISIM
Tüketicinin Bilgilendirilmesi ve Menfaatlerinin Korunması
Fiyat etiketi
Tanıtma ve kullanma kılavuzu
Garanti belgesi
İhtiyari garanti
Satış sonrası hizmetler
Tüketicinin bilinçlendirilmesi
Tüketici ödülleri
ALTINCI KISIM
Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar
Ticari reklam
Haksız ticari uygulamalar
Reklam Kurulu
YEDİNCİ KISIM
Tüketici Kuruluşları
BİRİNCİ BÖLÜM
Tüketici Konseyi ve Reklam Konseyi
Tüketici Konseyi
Reklam Konseyi
İKİNCİ BÖLÜM
Tüketici Hakem Heyeti
Kuruluşu ve görev alanı
Raportör
Başvuru
İnceleme
Karar ve karara itiraz
Huzur hakkı ve ücreti
Diğer hususlar
SEKİZİNCİ KISIM
Yargılama, Denetim ve Cezaya İlişkin Hükümler
Tüketici mahkemeleri
Dava şartı olarak arabuluculuk
Üretimin veya satışın durdurulması ve malın toplatılması
Denetim
Tüketici ürünü ve hizmet denetimi
Ceza hükümleri
Uzlaşma
Cezalarda yetki ve itiraz
DOKUZUNCU KISIM
Çeşitli Hükümler
Yiyecek taklidi ürünler
Piramit satış sistemleri
Test, muayene ve analizler
Ödenek
Diğer hükümler
Yönetmelikler ve diğer düzenleyici işlemler
Kadro ihdası
Yürürlükten kaldırılan hükümler
Geçiş hükümleri
Yürürlük
Yürütme